Tekensoftware leidt ontwerp- en prefab proces in goede banen

Het juiste klimaat voor mens én product. Dat is al vijftig jaar de ambitie van Polytechniek, een toonaangevend installatiebedrijf in de utiliteit, industrie en agrarische, bloembollen- en witlofsector. “Onze dienstverlening omvat het compleet adviseren, ontwerpen, installeren én onderhouden van uiteenlopende technische installaties. Van watertechniek, luchtbehandeling, koeling, verwarming en warmtepomptechniek tot en met elektrotechniek en meet- en regeltechniek”, vertelt technisch adviseur Rob van Buiten. “Omdat projecten steeds groter en complexer worden, schuiven we graag al in een vroeg stadium bij de belangrijkste stakeholders aan tafel. Bijvoorbeeld om bouwkundige en installatietechnische elementen tot in detail af te stemmen. Daarnaast zetten we hoog in op duurzaamheid. We zijn zeer vertrouwd met actuele thema’s zoals bodemenergie, warmtepompen, warmteterugwinning en natuurlijke koudemiddelen. Sterker nog: wij maakten al warmtepompen voordat dit woord in de markt werd geïntroduceerd!”

Sneller en efficiënter werken met prefab

"Vanuit Stabicad for AutoCAD kunnen bovendien heel eenvoudig materiaalstaten gegenereerd worden."

Naast duurzaamheid is Polytechniek een voorloper in prefabricage. Het Noord-Hollandse installatiebedrijf maakt al meer dan dertig jaar prefab installatiecomponenten. In de werkplaats is zelfs een prefab ruimte ingericht, waar leidingdelen, flenzen en appendages onder ideale klimaat- en arbeidsomstandigheden geassembleerd en gelast worden. Ook bouwt Polytechniek hier complete warmte- en koude-opstellingen, die in één geheel en in een prefab installatieframe naar de bouw worden vervoerd en direct worden aangesloten. “Door de installaties in de voorbereidende fase tot in detail uit te engineeren en te clashen, kan sneller én efficiënter gewerkt worden. Bovendien worden faalkosten tot een minimum beperkt”, aldus Van Buiten. Om het ontwerpproces in goede banen te leiden, maakt Polytechniek sinds jaar en dag gebruik van Stabicad for AutoCAD. “In de meeste nieuwbouwprojecten gebruiken we het bouwkundige ontwerp van de architect als onderlegger. Bij renovaties en uitbreidingen echter verzorgen we veelal zelf het ontwerp. Om bijvoorbeeld klimaatinstallaties en schakelkasten perfect uit te engineeren en in te passen in het gebouw, maken we gebruik van diverse standaard W- en E-modules. Groot voordeel van deze modules is dat componenten eenvoudig gekoppeld kunnen worden. Vanuit Stabicad for AutoCAD kunnen bovendien heel eenvoudig materiaalstaten gegenereerd worden.”

Koppeling met het ERP-systeem

Om hier nog beter invulling aan te geven, wordt steeds meer data vanuit de eigen database van Polytechniek gekoppeld aan de data in het Stabicad tekenprogramma, aldus Van Buiten. “In ons Syntess Atrium ERP-systeem staat uitgebreide en actuele artikelinformatie. Door zoveel mogelijk koppelingen te maken tussen dit ERP-systeem en Stabicad, kunnen we altijd op basis van de juiste informatie ontwerpen. Ook kunnen we efficiënt data hergebruiken. Bijvoorbeeld de materiaalstaat die we genereren vanuit ons tekenpakket, benutten we in de werkvoorbereiding voor het bestellen van de juiste materialen en hoeveelheden. Met name op het gebied van elektrische schakelkasten zijn we al heel ver in deze koppeling. Zodra de schakelkast is getekend, is de materiaalstaat al bijna compleet.” Daarnaast maakt Polytechniek in haar ontwerpen gebruik van de Trimble MEPcontent bibliotheek, vertelt tekenaar Niels Dijkstra. “Met name voor de ketels, pompen en appendages, waarvan in MEPcontent hele mooie en duidelijke ontwerpen beschikbaar zijn. In navolging van de afmetingen van de objecten zijn bijvoorbeeld ketelvermogens (kW), pompdebieten (m3/h) en elektrotechnische aansluitingen voor de schakelkasten direct inzichtelijk, op basis waarvan het ontwerp geoptimaliseerd kan worden.”

Transitie naar Stabicad for Revit

"Stabicad for Revit is heel gebruiksvriendelijk."

Op dit moment bevindt Polytechniek zich in de transitie van Stabicad for AutoCAD naar Stabicad for Revit. Een logische stap, volgens technisch tekenaar Niels Dijkstra, omdat in Revit nog duidelijker getekend kan worden. Vooral omdat er een extra dimensie aan de tekeningen wordt toegevoegd: 3D. “In Revit kan het eventueel botsen of kruisen van elementen nog beter gecontroleerd worden. Bijvoorbeeld door de Revit-tekeningen van de belangrijkste stakeholders over elkaar heen te leggen en te clashen”, vertelt hij. “Ook kan veel preciezer worden getekend. Stabicad for Revit is heel gebruiksvriendelijk. Onder andere de commands (opdrachten) om elementen te verplaatsen of vast te zetten, het toevoegen van de juiste maatvoeringen en het opzetten van sheet views gaat heel intuïtief. Bovendien worden materiaallijsten al voorgedefinieerd. Wanneer je een buis intekent, wordt onderin het tekenprogramma al aangegeven hoeveel meter buis je hebt gebruikt. Deze informatie kan heel eenvoudig gekoppeld worden aan de database, op basis waarvan de werkvoorbereider exact de juiste buislengtes kan bestellen. Dit werkt niet alleen zeer efficiënt, maar voorkomt ook fouten door communicatieruis of verkeerde overnames.”

Om de transitie van 2D naar 3D behapbaar te houden voor alle medewerkers, ontwerpt Polytechniek op dit moment zowel in Stabicad for AutoCAD als in Stabicad for Revit. Enkele maanden geleden heeft Dijkstra de cursus Revit Basis Installatietechniek (E en W) succesvol afgerond en inmiddels is ook een tweede tekenaar met de basis- en W-training gestart, waardoor Revit steeds breder benut kan worden. Van Buiten: “Op dit moment beslissen we nog per project welke zaken we in Revit en in AutoCAD opzetten. Onder andere de bestaande tekeningen zijn hierbij leidend. Veel van onze projecten betreffen uitbreidingen van bestaande installaties. Waar het bij kleinere uitbreidingen ondoenlijk is om de bestaande tekeningen over te zetten in Revit, is dit bij grotere uitbreidingen en nieuwbouwprojecten zeker wél de moeite waard.”

Duurzame nieuwe installatie voor Mirial Tulips

Als voorbeeld noemt hij de renovatie en uitbreiding voor Mirial Tulips in Venhuizen; een kwekerij en broeierij van tulpen. “In een voormalig bedrijfsgedeelte zijn in het voorjaar van 2021 koel- en warmtecellen geïnstalleerd, waarin de tulpenbollen van juni t/m augustus geprepareerd worden. Daaropvolgend heeft een uitbreiding plaatsgevonden van het kassengedeelte, waar de bollen in de winterperiode worden gebroeid. Op verzoek van Mirial Tulips hebben wij een klimaatsysteem ontworpen en geïnstalleerd die een uitgekiende temperatuur- en vochtbeheersing in deze kassen garandeert. Door de vrijgekomen energie (warmte) uit het koelproces hierbij te benutten, komen we tevens tegemoet aan de hoge duurzaamheidsambities van onze opdrachtgever.”

Aan de basis van het klimaatsysteem liggen vier warmtepompen, op basis van het natuurlijke koudemiddel propaan. De warmtepompen waarderen de vrijgekomen warmte uit het koelproces verder op tot bruikbare warmte voor de kassen. “In de kassen is gekozen voor luchtbehandelingskasten met een verwarmings- en koelbatterij, in combinatie met luchtslurven die zorgen voor een efficiënte luchtverdeling”, aldus Van Buiten. “Om een optimale vochtbeheersing in de kassen te borgen, wordt continu ruimtelucht aangezogen en gekoeld. Tijdens dit koelproces wordt het vocht uit de lucht onttrokken. De warmte die hierbij vrij komt, wordt terug de ruimte in geblazen, waardoor geen energie wordt verspild. Dankzij deze techniek hoeven de ramen in de kassen niet meer geopend te worden. Bovendien kan aanzienlijk bespaard worden op fossiele brandstoffen (aardgas). De bestaande cv-ketels doen alleen nog dienst als back-up in de winterperiode, in het geval dat de buitentemperatuur dagenlang onder de -10 tot -15°C blijft. Om een extra stap in duurzaamheid te zetten, is het systeem tevens voorbereid op eventuele bodemenergie in de toekomst.”

Prefab sets

“Om de warmtepompen, buffervaten, verdelers, transportleidingen, appendages en pompen op de juiste manier in te passen in de technische ruimte van Mirial Tulips, was niet eenvoudig”, benadrukt Dijksta. “Daarom hebben we dit project volledig uitgewerkt in Stabicad for Revit. Na akkoord door de opdrachtgever heb ik de leidingdelen, appendages, afsluiters en pompen bovendien opgedeeld in prefab sets, die eenvoudig en snel ter plaatse gekoppeld konden worden. In Revit gaat dit heel eenvoudig, door in de tekening een sectie te maken. Vervolgens druk je op de ‘prefab’ knop, waarna je in de sheet de gewenste maatvoeringen voor je prefab sets kunt weergeven.” Dankzij de prefab sets hoefden de monteurs op de bouw geen lassen meer te maken in de krappe installatieruimtes.

Altijd en overal up-to-date informatie

In de toekomst wil Polytechniek steeds meer installatiedelen gaan prefabriceren vanuit het Revit-model. Ook wil zij de ontwerptekeningen digitaal delen met de monteurs op de bouw. Bijvoorbeeld via de tablet of laptop, waardoor de monteurs altijd over up-to-date ontwerpinformatie beschikken, aldus Van Buiten. “Voor nu wordt eerst het BIM modelleren opgepakt. AutoCAD tekeningen worden als PDF opgeslagen en deze zijn binnen het hele bedrijf te benaderen. Met Trimble Connect kunnen we dit mooi combineren en is er één ingang voor alle projectdocumenten. Het mooie is dat we ook al eens met een aannemer hebben samengewerkt die ook met Trimble Connect werkt.”