Duurzaamheid in het bouwproces en onderhoud

Hoe kunnen we de woningbehoefte van 1 miljoen woningen in 2035 zo duurzaam mogelijk realiseren? En wat betekent dit voor bouwproces en onderhoud? Tijdens aflevering 3 van de online serie Duurzaamheid in aanbouw – een initiatief van Trimble Construction Benelux – nemen Stefan en Ilze Poppe (directeurs/eigenaars van Poppe Installatietechniek) ons mee in de mogelijkheden van verduurzaming. Ze staan stil bij het belang van samenwerking én de rol van hun personeelsbeleid hierin.

Als werktuigbouwkundig installatiebedrijf is Poppe Installatietechniek al 28 jaar actief in de verduurzaming van installaties in de gebouwde omgeving. Het bedrijf telt 55 medewerkers, die vanuit de vestigingen in Kloosterzande en Goes klimaatinstallaties in kantoren en woningen installeren en onderhouden. In de werkplaats laat Stefan aan Yvonne den Boon (Customer Success bij Trimble) zien hoeveel producten hiervoor nodig zijn. “Duurzaamheid is opgenomen onze kernwaarden”, vertelt hij. “Het heeft betrekking op de relatie met onze medewerkers, opdrachtgevers/klanten én leveranciers. We gaan altijd voor de lange termijn. Ook zijn we altijd bezig met duurzame installaties, zoals warmtepompen, zonnepanelen, WTW ventilatie-units, et cetera, want we willen zowel op relationeel als technisch vlak uitblinken in duurzaamheid.”

Werken in bouwteams

“Om dit mogelijk te maken, werken we veel in bouwteams”, aldus Stefan. “Dankzij deze vooraf samengestelde teams, die vaak bestaan uit een opdrachtgever, aannemer, elektrotechnisch installateur en werktuigbouwkundig installateur, kunnen we al aan de voorkant van een project en gezamenlijk het bouwproces in kaart brengen. In het verleden kregen we altijd een bestek met een stukje technisch tekenwerk, veelal gemaakt door een technisch adviesbureau of architect, op basis waarvan we een calculatie moesten maken. Hierin was weinig ruimte om zelf kennis in te brengen. Bovendien zaten hier vaak hiaten in, die vroegen om meerwerk en die regelmatig zorgden voor frustraties. Zowel bij de opdrachtgevers/klanten als bij de partijen onderling. Het werken in bouwteams brengt hier verandering in. Bijvoorbeeld wanneer een bestaande woning van het gas gehaald moet worden, kunnen we al in een heel vroeg stadium en samen met de aannemer bekijken hoe de thermische schil van de woning is opgebouwd. Op basis hiervan kunnen we een beter advies uitbrengen. En ook bij nieuwbouwwoningen kunnen we op basis van de klantwens bouwkundige en installatietechnische zaken perfect afstemmen, met alle partijen die aan tafel zitten. Dit wordt inmiddels ook van ons verwacht. Een flinke vooruitgang, die leidt tot duurzame gebouwen én duurzame relaties. Zowel de mensen op kantoor – die verantwoordelijk zijn voor het ontwerp – als de mensen op de werkvloer raken steeds meer en beter op elkaar ingespeeld.”

Duurzaamheid als DNA

Stefan heeft zowel een technische als persoonlijke interesse in duurzaamheid. “Ik heb ook onze woning helemaal verduurzaamd, maar inmiddels zijn we verhuisd naar een woning uit de jaren ‘70/’80 en ligt er weer een nieuwe uitdaging”, vertelt hij. “Ook hier zijn we stap voor stap bezig om zo min mogelijk gas te verbruiken en om zoveel mogelijk duurzame energie op te wekken. Daarnaast nemen we deel aan verschillende duurzame initiatieven, zoals de Beach Cleanup van stichting De Noordzee. En als we met de hond wandelen, ruimen we zwerfafval op. Duurzaamheid zit echt in ons DNA. We willen dit graag doorgeven aan onze volgende generatie. Grondstoffen zoals fossiele brandstoffen zijn niet oneindig beschikbaar. Bovendien moeten we goed zorgen voor onze natuur. Als iedereen zich een klein beetje zou inzetten, zou dit de wereld een stukje mooier maken.”

Tips voor verduurzaming

Ralph Vroegop (Salesmanager Buildings Construction Field Systems bij Trimble) is het met hem eens en deelt 3 tips voor verdere verduurzaming:

1. Maak gebruik van zoveel mogelijk prefabricage, waardoor je in staat bent om onder gecontroleerde omstandigheden je gebouw op te bouwen. Hierdoor bespaar je later op transportkosten en kun je je foutmarge sterk reduceren.
2. Maak gebruik van 3D-modellen op de bouwplaats, bijvoorbeeld op je tablet of mobiele telefoon. Hierdoor heb je alle actuele informatie altijd bij de hand en kan geen misinterpretatie plaatsvinden, bijvoorbeeld omdat men een tekening of model niet goed begrijpt. Ook heb je hierdoor minder telefoonverkeer naar kantoor, kan iedereen zijn werk blijven doen én wordt het gebouw perfect opgeleverd.
3. Maak gebruik van een Common Data Environment zoals Trimble View Point. Op die manier kun je data koppelen en bijvoorbeeld je materiaalstromen inzichtelijk krijgen. Zo kun je de materialen die overtollig zijn reduceren tot nul.

Duurzaamheid in de praktijk

In een project in Hulst laat Stefan aan Yvonne zien hoe een warmtepomp in een bestaande woning geïnstalleerd kan worden. Hij stelt haar voor aan Maikel Benjamins (opzichter bij opdrachtgever Woonstichting Hulst). “Wij halen alle woningen van onze woningstichting voor 2050 van het gas af”, vertelt Maikel. “Bijvoorbeeld in deze woning stond voorheen een cv-ketel, die één op één wordt vervangen door een warmtepomp. Om de vrije doorgang op de zolder te borgen, wordt deze warmtepomp op een sokkel geplaatst. De buitenunit is gepositioneerd op het dak, waarbij alle bekabelingen netjes uit het zicht worden weggewerkt.”

Net als Stefan, staat ook Maikel stil bij het werken in bouwteams en de manier waarop zij bijdragen aan de duurzaamheidsambitie. “Dankzij de bouwteams kunnen wij veel sneller en efficiënter werken. Werkzaamheden worden beter afgestemd, problemen worden van tevoren getackeld en iedereen weet wat hij/zij moeten doen, waardoor we fijner kunnen samenwerken. Bovendien blijft de overlast voor bewoners tot een minimum beperkt.” Wordt er in deze bouwteams ook al nagedacht over onderhoud? “Absoluut. In een project hier vlakbij hebben wij de warmtepomp, buitenunit, WTW en meterkast – dus de complete woninginstallatie – om deze reden ook buiten opgesteld in een skid. De afsluitbare installatiekast is in de fabriek geprefabriceerd, netjes afgewerkt en kant-en-klaar naar de bouw vervoerd, waar hij in één keer vanaf de vrachtwagen op de vooraf aangebrachte wokkels is geplaatst. De installateur hoefde alleen nog de woning- en skidinstallaties te koppelen, waarna alles in bedrijf kon worden gesteld. Eventuele storingsmeldingen kunnen eenvoudig en met behulp van een app op afstand worden uitgelezen, waarna onze monteurs direct de juiste actie kunnen nemen. Omdat de complete installatie buiten staat opgesteld, hoeven bewoners hiervoor niet thuis te blijven. Immers hoeven de monteurs de woning niet meer in.” Maikel neemt Yvonne mee naar de skids en vertelt dat Woonstichting Hulst zonder de bouwteamsamenwerking nooit op het idee voor de installatiekasten gekomen zou zijn. “Poppe Installatietechniek heeft ons met deze vernieuwing positief verrast.”

Verduurzamen doe je samen!

Na beide projectbezoeken schuift Yvonne aan bij Ilze Poppe, die vertelt hoe de duurzame kernwaarden van Poppe Installatietechniek in de praktijk worden gebracht. “We zien onze kernwaarden heel breed” volgens Ilze. “We hechten veel waarde aan onze klanten, leveranciers en ketenpartners, maar ook aan onze medewerkers. Onze grootste kracht zit in ons team. Wat we doen, doen we uiteindelijk met zijn allen; ieder op zijn eigen manier en ieder met zijn eigen kwaliteiten. Hierbij zijn verschillende facetten heel erg belangrijk, zoals ontwikkeling. De techniek is de afgelopen jaren enorm veranderd. Er is veel vernieuwd. Wij nemen onze jongens hier stap voor stap in mee. Zo faciliteren we opleidingen en korte cursussen, maar bieden we ook ruimte om te leren in het werk. Bij iedereen past een andere manier van ontwikkelen en daar houden wij goed rekening mee.”

Nog een belangrijk aspect is betrokkenheid. “We hechten aan korte lijnen met onze mensen, maar ook aan werkplezier”, aldus Ilze. “Onze club is de laatste jaren flink gegroeid. Het is dan een uitdaging om de groepsdynamiek te behouden. We zoeken daarom heel bewust contactmomenten op. Een mooi voorbeeld zijn onze personeelsoverleggen, waarin we bijvoorbeeld aan de slag gaan met veiligheid, maar waarin ook ruimte is voor mooie discussies. Afsluitend is er altijd een hapje en een drankje om de teamspirit te stimuleren. Dat wordt erg gewaardeerd en resulteert niet alleen in een hechte en vaste groep mensen, maar ook in vaste gezichten voor de klant én bij de mensen thuis.”

Om de instroom te bevorderen, onderhoudt Poppe Installatietechniek goede contacten met de scholen. “Bijvoorbeeld in Zeeland hebben we een vereniging, de Vrienden van Elektro- en Installatietechniek, waarin de contacten en samenwerking tussen bedrijven en scholen actief gestimuleerd wordt. We zoeken elkaar regelmatig op, om te vertellen hoe mooi ons vakgebied is en welke mogelijkheden en potentie er zijn. Zo organiseren we gastlessen op allerlei niveaus, maar ook bedrijfsbezoeken. Binnenkort zullen we bovendien basisschoolleerlingen ontvangen in ons inspiratiecentrum in Goes, waar duurzame technieken in diverse demo-opstellingen worden getoond.”

Stap voor stap

Hoe krijg je je personeel mee in al die nieuwe ideeën en kernwaarden? “Communicatie is heel belangrijk”, benadrukt Ilze. “We sparren regelmatig met elkaar en werken samen aan verbeteringen. Zowel op het vlak van techniek als qua werkprocessen. Zo zijn we ook digitaler gaan werken. Bijvoorbeeld de digitale werkbonnen hebben we stap voor stap en in goed overleg geïmplementeerd. Immers moeten vernieuwingen wel beheersbaar blijven voor onze medewerkers. Want alleen dan kunnen zij bijdragen aan onze doelen. Om de ontwikkelingen te laten slagen, moet iedereen betrokken worden. Dat vind ik niet alleen belangrijk, maar ook hartstikke leuk om te doen.”

Wil je de volledige uitzending over ‘Duurzaamheid in bouwproces en onderhoud’ terugkijken? Klik dan hier! De uitzending duurt slechts 30 minuten. Wil je meer weten over de mogelijkheden van verduurzaming in jouw werkprocessen? Neem dan contact op met jouw Trimble adviseur.

Duurzame dilemma’s

In de rubriek Duurzame dilemma’s legt Yvonne een aantal dilemma’s voor aan Stefan, die hij alleen mag beantwoorden met ‘ja’ of ‘nee’:

1. De duurzame doelstellingen gaan ten koste van het effectief inplannen van de logistiek: NEE.
2. Het is goed als de energieprijzen stijgen, want dat stimuleert de verduurzaming: NEE.
3. De CO2-uitstoot van het gebruik van vastgoed zou moeten worden doorbelast aan vastgoedeigenaren: JA.
4. De woningeigenaar die nu niet investeert in verduurzaming, is de klos: JA.
5. Alleen door gedragsveranderingen en het bijstellen van onze woonwensen, kunnen we verduurzamen: JA.
6. Installaties, zoals bijvoorbeeld een warmtepomp, zou je niet moeten kopen maar afrekenen per verbruik: NEE.
7. Voor alle geleverde materialen van een pand moet een verwijderingsbijdrage worden betaald door de vastgoedeigenaren, zoals we bij consumenten al kennen: NEE.
8. Ieder gebouw zou volledig uit elkaar gehaald moeten worden, voor hergebruik van het materiaal: JA.
9. Opdrachten zouden moeten worden gegund aan degene met de meest duurzame oplossing: NEE.

Stefan licht punt 9 iets verder toe: “In eerste instantie zou je denken dat het gunnen van opdrachten aan de partij met de duurzaamste oplossing het meest logisch is, maar je hebt altijd te maken met een budget. Ik denk dat het veel belangrijker is om te kijken naar wat we in stapjes kunnen realiseren, om het beoogde resultaat te behalen. Zo blijft verduurzaming ook betaalbaar voor de eindklant.”