Wat is Wkb? En hoe krijgt u uw projecten goed en aantoonbaar op orde?
 

Bewoners en gebruikers willen kwalitatief goede gebouwen, met bijvoorbeeld een uitstekende duurzaamheid, brandveiligheid en een laag energieverbruik. De overheid wil op haar beurt meer toezicht en controle in de bouw, zodat bouwers zich ook daadwerkelijk aan de geldende kwaliteitseisen houden.
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) moet hiervoor zorgen en gaat vanaf 1 januari 2024 in.

De nieuwe wet geldt in eerste instantie alleen voor bouwwerken in de laagste risicoklasse (Gevolgklasse 1), zoals eengezinswoningen, recreatiewoningen, woonboten, eenvoudige bedrijfspanden en kleine infrawerken. Hierdoor kunnen betrokken partijen stapsgewijs ervaring opdoen met de nieuwe werkwijze.
Uiterlijk vijf jaar na invoering van de Wkb zal de werking onder Gevolgklasse 1 geëvalueerd worden. Op dat moment wordt ook besloten wanneer de nieuwe wet wordt ingevoerd voor de Gevolgklassen 2 en 3 (complexere bouwwerken) en welke nadere eisen hieraan gesteld worden.
 

Ervaring opdoen met de WKB 

Al op 14 mei 2019 nam het kabinet de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen aan. Belangrijkste doel van de nieuwe wet is om de bouwkwaliteit en het bouwtoezicht te verbeteren, door de inschakeling van onafhankelijke kwaliteitsborgers. De invoering van de Wkb is al minstens vier keer uitgesteld, als gevolg van o.a. de coronapandemie en een gebrek aan proefprojecten. In oktober heeft minister voor Volkshuisvestiging en Ruimtelijke Ordening, Hugo de Jonge, de invoering verplaatst naar 1 juli 2023, omdat volgens hem ‘meer tijd nodig is om te testen en te oefenen met de systemen’.

De invoeringsdatum van de Omgevingswet werd op 14 maart 2023 eindelijk definitief vastgelegd met een meerderheid van stemmen in de Eerste Kamer. De allesomvattende wet, die al sinds 2012 in de maak is, wordt daadwerkelijk ingevoerd op 1 januari 2024.

Er zal dus heel veel gaan veranderen in het proces van ontwerpen en bouwen. De meeste wijzigingen in verantwoordelijkheden hebben betrekking op de aannemers/bouwers, die verantwoordelijk worden voor de risico- en bewijslast. Zij moeten tijdens het bouwproces een dossier opbouwen, waarmee zij kunnen aantonen dat de gevraagde kwaliteit ook daadwerkelijk wordt geleverd. Overheden, rechtbanken en burgers zullen vanaf de invoeringsdatum in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) werken. Daarin worden alle plannen, regels, procedures en besluiten over de leefomgeving en de bebouwing daarvan verzameld. Ook de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) wordt hieraan gekoppeld. Vergunningaanvragen en vergunningchecks lopen dus vanaf 1 januari 2024 via het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).
Voor de integratie moeten echter nog enkele openstaande punten worden opgelost. Zo is de nieuwe wetgeving nog niet toegepast op nieuwbouwprojecten die in delen of casco worden opgeleverd. Dan kan de kwaliteitsborger strikt genomen geen goedkeuringscertificaat afgeven. Het werk is dus nog niet af.

Consumentendossier

De Wkb maakt onderscheid tussen een dossier Bevoegd Gezag en een Consumentendossier. Het Consumentendossier (of: Opleverdossier) wordt bij oplevering door de aannemer aan de opdrachtgever of consument overhandigd. Met het dossier toont de aannemer aan dat een bouwwerk goed en deugdelijk is gemaakt en dat alle gemaakte afspraken zijn nagekomen. De exacte inhoud van het Consumentendossier is niet wettelijk vastgelegd. Het is aan de contractpartijen om dit onderling af te stemmen, maar het dossier bevat in ieder geval tekeningen en berekeningen van het bouwwerk, materiaallijsten, garantiebepalingen en handleidingen voor gebruik en onderhoud.
 

Dossier Bevoegd Gezag 

Een deel van de informatie uit het Consumentendossier is ook heel bruikbaar voor het dossier Bevoegd Gezag, dat moet aantonen dat een bouwwerk aan alle (kwaliteits)eisen uit het Bouwbesluit 2012 voldoet. Het dossier Bevoegd Gezag wordt gemaakt door de kwaliteitsborger en bevat documentatie van alle fasen van het bouwproject (ontwerpfase, uitvoering en inbedrijfstelling/oplevering). De kwaliteitsborger ontvangt hiervoor gegevens en documenten van alle betrokken partijen, zoals de architect, constructeur en aannemer. Van ontwerptekeningen en constructie-, isolatie- en geluidsberekeningen tot rapporten van kwaliteitscontroles, attesten, certificaten en prestatierapporten, die exact volgens de regels van de Wkb gedocumenteerd moeten worden. Belangrijk is ook de verklaring van de kwaliteitsborger, dat het bouwwerk aan de geldende wetgeving voldoet. Niet voor niets wordt het dossier ook wel ‘As Built dossier’ genoemd. Dossier en verklaring moeten bij oplevering door de opdrachtgever/vergunninghouder worden ingeleverd bij het bevoegd gezag (vaak: de Nederlandse gemeenten), die binnen tien werkdagen moet controleren of de gereedmelding juist en volledig is. Pas bij akkoord mag het bouwwerk in gebruik worden genomen.
 

Nut en noodzaak van goed documenteren 

Zowel voor het Consumentendossier als het dossier Bevoegd Gezag is het essentieel om gemaakte afspraken én werkzaamheden goed te documenteren. En juist daar ligt een uitdaging, weet Ruud Kats, Regionaal Business Director bij Trimble Construction Benelux. “De praktijk leert namelijk dat het documenteren van werkzaamheden nu nog vooral op papier gebeurt. Omdat verschillende partijen de informatie verwerken, is niet altijd duidelijk wat de laatste versie is en/of welke taken nog openstaan. Dit kan leiden tot fouten, waardoor de kwaliteit niet langer gewaarborgd is. Het slim en gezamenlijk digitaliseren van processen biedt hiervoor een oplossing.”
 

Connected Construction en de WKB

“We staan voor een grote uitdaging”, benadrukt Kats. “De invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen komt namelijk steeds dichterbij. En deze nieuwe wet betekent nogal wat! Zowel voor het bevoegd gezag als voor opdrachtgevers, projectontwikkelaars, architecten, constructeurs en aannemers. Trimble wil hier graag in ondersteunen en gaat zelfs een stap verder, door stakeholders mee te nemen in de gehele digitale transitie. Ook willen we graag de implementatie van het nieuwe stelsel van kwaliteitsborging faciliteren. Niet voor niets spreken wij over Connected Construction.”
 

Altijd en overal toegang tot de juiste gegevens

Connected Construction betekent dat de juiste mensen op het juiste moment toegang hebben tot de juiste gegevens, waardoor minder werk overgedaan hoeft te worden en kwaliteit en winstgevendheid toenemen. Het open Trimble Connected Construction platform speelt hierop in en creëert een gedeelde én veilige omgeving voor álle relevante partijen om samen te werken, te communiceren, te visualiseren en te controleren hoe de stukken van het bouwproces in elkaar passen. “In het open Trimble platform komen alle data en informatiestromen samen”, benadrukt Kats. “Maar ook daar stopt onze dienstverlening niet. Onze ambitie is namelijk om stakeholders in élke fase van de bouw de juiste producten te leveren, zodat zij op basis van de juiste data de juiste beslissingen kunnen nemen.”
 

Delen, beheren en samenwerken aan projectdocumenten

“Heel belangrijk in projecten – en met name in multidisciplinaire bouwteams – is dat elk discipline met zijn eigen bril naar de projectinformatie kan kijken”, vertelt Yves Vael, Sales Manager Key Accounts & Business Development bij Trimble Construction Benelux. “Software, zoals Viewpoint for Projects, ondersteunt hierin. Het cloudbased projectmanagementsysteem is speciaal ontwikkeld voor het delen, beheren en samenwerken aan projectdocumenten door verspreide projectteams en conform de NEN-EN-ISO 19650, waarbij iedereen altijd beschikt over de meest actuele informatie. Van projectdata tot workflow. Mogelijkheden voor review & markup, revisiecontrole, distributie, RFI’s, taken en discussies, maar ook het beheer van vertragingen, onzekerheden, fouten en risico’s, duplicatie en inconsistentie zijn standaard geïntegreerd. Bovendien evolueren rechten/autorisaties met het bouwproces en de workflow mee.”
 

Databrug tussen bouw en oplevering

“De Wkb is een belangrijk incentive voor het (nog) beter organiseren van de workflow en het managen/beheren van documentenstromen”, benadrukt ook Kats. “In dit kader zoom ik graag in op Viewpoint Field View, dat een databrug slaat tussen de bouw (het veld) en inbedrijfstelling/oplevering. De cloudgebaseerde en offline mobiele oplossing sluit uitstekend aan op het proces van workflow management, verbetert de projectcontroles en faciliteert het vastleggen van de juiste informatie door projectleiders, engineers en uitvoerders. Bijvoorbeeld met digitale werkdocumenten en checklists, waardoor de kwaliteit, veiligheid en het beheer van projecten flink worden verbeterd.”

Trimble heeft inmiddels Projectmanagement oplossingen geleverd bij o.a. VolkerWessels, CasSombroek, Megens, Kruit, Cordeel. Hierdoor zijn de klanten in staat om hun projectdata correct en efficient te beheren waarbij fouten worden voorkomen in een vroeg stadium en kosten worden bespaard. Dit zorgt voor en beter rendement op hun projecten. Trimble helpt zo haar klanten en de construction markt.
 

Connected Data Environment

Om alle datastromen vanaf ontwerp tot en met inbedrijfstelling/oplevering bij elkaar te brengen en de dossiervorming voor de Wkb zo efficiënt mogelijk in te richten, worden Viewpoint Field View en het Trimble Connect platform gecombineerd. En ook bestaande Stabicad-data kunnen eenvoudig gesynchroniseerd en gedeeld worden. “In de vernieuwde en geïntegreerde omgeving kunnen partijen eenvoudig hun eigen checklists uploaden én op basis hiervan het Wkb-dossier/de bewijslast opbouwen”, aldus Kats. “Zo creëren we een ‘connectedn data environment’ waarin (IFC) projectmodellen, gemaakte afspraken, statussen, (vervolg)taken, vragen/opmerkingen, formulieren, werkbonnen en foto’s realtime en in één helder overzicht weergegeven en beheerd kunnen worden. Maar ook een digitaal dossier waarop te allen tijde kan worden teruggegrepen. Bijvoorbeeld wanneer kwaliteitsborgers, opdrachtgevers en/of bevoegd gezag daarom vragen. Met de nieuwe Trimble Connect omgeving heeft u uw projecten perfect én aantoonbaar op orde. Bovendien wordt uw rendement flink verhoogd.”

Benieuwd naar de mogelijkheden voor uw projecten? Neem dan contact op met uw Trimble-adviseur.